Roeland van Vledder

OVER BESTUREN EN TOEZICHTHOUDEN IN CRISISTIJD

Roeland van Vledder (1959) startte na een loopbaan in de financiële sector (ING en Fortis/a.s.r) in Nederland en België, bankieren en verzekeren, in 2012 met bestuurlijke en toezichthoudende functies bij pensioenfondsen en verzekeraars. Momenteel onder meer voorzitter Pf DNB, voorzitter Pf IBM NL en voorzitter rvc BNP Paribas Cardif NL.

Je bent als Onafhankelijk bestuurder, commissaris en toezichthouder betrokken bij meerdere pensioenfondsen en in de verzekeringswereld. Sinds een aantal weken is er een nieuwe werkelijkheid ontstaan door de maatregelen rondom Covid19, met grote maatschappelijke en financiële gevolgen.

Hoe ga je om met alles wat er op je af komt?

De crisis van 2008 heeft me veel geleerd. Ik was op dat moment lid van de hoofddirectie van Fortis Verzekeringen Nederland. Drie weken na de val van Lehman Brothers werden we genationaliseerd. Een zeer hectische tijd. De financiële positie was weliswaar sterk, maar de markten en de rente bleven dalen. Een perfecte storm.

De eerste les die ik daaruit trok was dat je te allen tijde moet zorgen dat je zo goed mogelijk beschermd bent tegen crises. Vraag jezelf steeds af: welke boodschap wil ik mijn deelnemers, klanten of medewerkers niet hoeven te vertellen? Dat moet je doen voor de crisis uitbreekt. Als de brand eenmaal uitgebroken is heb je geen tijd meer om dat alsnog te doen, dan is het te laat.

De tweede les is om vertrouwen in je mensen te hebben. Crises halen vaak het beste in mensen boven. Iedereen is heel toegewijd en gefocused. Je ziet dat nu duidelijk in de zorg. Fantastisch wat daar in korte tijd neergezet wordt om het hoofd te bieden aan corona-crisis.

De derde les is om veel, duidelijk en vooral feitelijk te communiceren. Een crisis zorgt ook voor veel ruis in de berichtgeving. Ben die voor of pareer die door zelf de feiten naar deelnemers, medewerkers en klanten te communiceren. Ook en vooral als feiten soms pijnlijk zijn. Mensen kunnen prima met de waarheid omgaan, veel minder met de onzekerheid.

Hoe bewaar je de rust in je teams?

Allereerst door zelf rustig te zijn en te blijven. Stel het crisisplan in werking. Dat geeft voor eenieder houvast. Kijk overigens wel of het crisisplan voldoende is toegespitst op de huidige crisis. Het is geschreven op basis van vorige crises die zelden hetzelfde zijn!

Richt je op het monitoren of de maatregelen die je voor de crisis genomen hebt ook werken. Blijft je rentebescherming zijn werk doen, hoe gaat het met de liquiditeit in de markt, komt collateral binnen op je derivaten, zijn je adviseurs (fiduciair, pensioenuitvoerder) alert? Vraag je af of er fundamentele veranderingen hebben plaatsgevonden die zouden moeten leiden tot aanpassing van je strategisch beleid. Als dat niet het geval is, houdt je dan ook vast aan je beleid. Laat je niet verleiden tot tactisch besluiten als dat geen onderdeel is van je beleid. De timing kan soms goed zijn maar soms ook helemaal verkeerd. Zorg dat je goed kunt uitleggen waarom je wat doet.

Thuiswerken heeft ook voordelen: tussendoor pannenkoeken bakken voor de kleinkinderen

De financiële crisis in 2008 heeft geleid tot meer denken in risicopremies en risico spreiding: wat brengt Covid-19 crisis ons?

Dat is wellicht nog wat vroeg om te zeggen. Wat me opvalt bij deze crisis, die in de eerste plaats natuurlijk een gezondheidscrisis is, is dat het nationale belang zo duidelijk boven het gezamenlijk belang gaat. Het is niet alleen “America first”, maar eigenlijk overal “eigen land eerst” in plaats van “wij samen”. Als het er echt op aankomt ben je aangewezen op je eigen nationale staat.

Verder denk ik dat de globalisering zijn grenzen heeft bereikt. Het is natuurlijk super efficiënt om je beademingsapparaat op één plaats ter wereld te bouwen, bestaande uit vele componenten die uit de rest van de wereld moeten komen, maar opschalen en distributie wordt dan wel een probleem. Ik denk dat we een beweging zullen zien dat (zeker strategische) goederen weer meer lokaal geproduceerd zullen gaan worden.

Tenslotte zie ik een opleving van de waardering voor overheid(s-instanties), wetenschap en essentiële maatschappelijke voorzieningen als de zorg en onderwijs. We hebben veel om trots op en dankbaar voor te zijn in deze dagen in Nederland!

Wat is jouw tip voor minder ervaren bestuurders en toezichthouders?

Never waste a good crisis. Dit zijn de momenten waar je heel veel leert wat je niet op opleidingen of seminars leert. Vertrouw op jezelf maar vooral ook op de mensen waar je mee samenwerkt. En kijk na de crisis hoe je die ervaring door kan trekken naar “normale” tijden.

Tekst: Baart Koster

Foto: Bettina Traas